Len a yé hilo hi sukulu hi bisu.
O Mbee a nlama bôdôl sukulu len. Len ini, a yé ngélé bisu le, a jôp i ndap sukulu. Kinjee makénd ni mahak mu ñem wéé. Nyañ a nkal nye le, i sukulu, a nla ke hilo ni tuk ni bonge bape. I bôdôl nu nyañ a bi kal nye i mam mana, mahoñol méé ma pégi i niñ i jam lini. Hi kel, hikiki kekela, O Mbee a nhoo tôde. A hégdaga le hilo sukulu hi
kola. Nyañ wéé O Misamhé, a nkal nye hikikii kekela le, hilo hi sukulu hi ta béé len. A ngi yii we dilo disaambog, hala wee ngim sonde yada. O Mbee a nog béé kii i yé sonde yada, to dilo disaambog. A mbat nyañ le, kii i yé Sonde yada? Ni nyañ a ntoñle ni niiga nye le, a ga kee hilo juu ngélé i saambog. Hôôkôdôôô ! Letee ni ngélé i saamboge ? Hala wee, mbus yaani ? Nyañ nye nye le : heeni. O
Mbee nye nyañ : « Me nlama ke hilo ngandag ngélé ? Nyañ nye le : ñii. « Ndi hala a yé ngandag, hala a yé haa ; wee sukulu i ga hoo béé bôdôl. » O Mbee a jôp i tuum yéé, a ke a yoñ mbot yéé ni bitamb gwéé bimondo. A lona gwo yag madjô méé O Nsobe. Nye nye le: « A mbômbô, Ini a ngwéh béé le me haba mbot yem. » Madjô méé a kal nye le : « A Sokola Lingawañ, u pabla bañ ni sukulu. Sukulu i mal béé. Mbot yoñ u ga haba yo i yaani nuu a yé haa. U noge ? » Kel bisu i sukulu, yokel, u ga lañba hilebi. U nog a mbômbôôô ? Bôg ni bés di ke di tibil tééda mbot yoñ a. »
Dilo di bi tagbe bañ, O Mbee a ke yag Madjô méé. A kal nye le : «Ndi kel imbee sukulu i mbôdôl? »
Madjô méé, nye nye le : « ngo yani. » Yani nunu a nlo ? Hala wee, me nañal bañ len, kii kel iye, we
Kel i sukulu i ? »
O Mbee a témb a kal mbômbô nye nye le ; « Hala wee, ngéda me nañal i kôkôa ini, me ntôde bañ yaani bikekela, ndi me kee i sukuluu? »
Madjô nye nye le : « Hala »
O Mbee a kal Madjô méé le : «Wee yaani ni, me mpule tôde. »
Madjô méé nye nye le : « A mbômbô inyu kii u mpule tôde ? »
« Me ñhoo tôde, tiga le me sôk i sukulu. Ta’ata a bi kal me le, masôk ma sukulu ma ta bé longe. Jon me ñhoo tôde tutu yaani. Jon a Mbômbô, u tôdôl bañ me. Me ntôde me tama. »
Kikii kel iye, O Mbee a mpule tode, a tôdôl ki isañ bo nyañ. A kal nyañ wéé Misamhé le : «Ini nuguh me. Mbus u haga me mbot yem i mondo ilame ? ».
Hingongonda hini hi ngwéh haba mbot yéé i mondo. Nkuda wéé nu sukulu a yé ñem u tuum yéé. I kaat nyañ a bé éñél nye yaani kôkôa, a nyoñ yo, a yoñ yag bitilna gwéé : saô, liwindi, hépté, téndéé minlôñ, hitjo, a lôñôl gwobisôna ikété man wéé nkuda sukulu.
O Mbee a yé bebee, a mal kôôba gwom gwé gwobisôna bi sukulu. A ngwel Isañ i woo, nye nye lee : «Di keneg. Ngéda sukulu i kola».
Nyañ a mal kôôbana nye bijek bi bikekela. O Mbee, a ngwéh béé je. Ñem u yé nye le, a hoo ke i tehe sukulu, malét wéé ni bonge bape.
Bagwal béé ba nke ba yén i téblé. O Mbee, nu a ngwéh koga, milik ni wéé, a ngwéh béé je i kekela ini.
Isañ a nsébél nye : « A Nyôgôl Man, log i je. Di mal bañ je, ndi di kee i éga we i sukulu. Malét a gwéh béé bonge ba nke njal i sukulu. A ngwéh béé to bonge ba
nsôk i sukulu. Log ni, di hoo je, di kahal ke i sukulu»
O.Mbee a nog bañ hala, a ubi ngwéé. A yén i yéne i téblé, a hoo bôdôl je : «Isañ nye nye le : ndi a Nyôgôl Man, inyu u pabla je hala?» O Mbee a gwé béé ngéda i timbhe Isañ. Isañ a kal man wé nunu le : «U jeg mbeñel, u tiga kak.»
Kikii ba mal je, Nyañ a sébél nye le a kee, a sôgôp. O Mbee a ke i ngwéé i ndap jogop, a yoñ sôgôp
yé, a yônôh yo ni sobe i masoñ, a mil ndugi yo, i lolee a bôdôl sôgôp.
Ngéda maké i sukulu i kola. O Mbee a pegle ngwéé, a nke i kal Madjô méé ni Sôgôl wéé ô’ ôôô. Madjô ni Sôgôl bo nye le : « A Nyôgôl man, sukulu ilam ». Nya ngéda ini, ñudu sukulu a noga ha bé. Ñem u yé nye mbog ipe.
Inii, i kel O Mbee a bôdôl bem yoo ini i kola. Ndi nop a nkwo bikekela bini. “Nloo Njel” a nhôl. O Mbee a nkon lép woñi. Isañ a mbegee nye bituu i lela Nloo Njel, hiléléba hi mbai yéé.
O Mbee a béga nkuda wéé sukulu i mbus. A nog liyôgbe. Bonge ba ntuk, bana ba keneg i ngwéé, bape ba londog, ba séblagana makeñi, balét ba téé i mbégdé ba bem bonge, ni ngeñ i bi bôdlene bi sukulu. Ba nkwel, ndi ba leñeñk ki
mis i baudu. Ñii i bonge ba ñhoo lo, ba mbénge bo, ndi ba añlag kikii noi i hikii wada wap i tagbe. Bagwal ba téé, ba bemeg le, balét ba leege bon bap.
Bikekela, i ngeñ saambog ni pes, hukuu hi nsébla u sukulu hi nkot. Ngeñ juem, hikuu hi majôp ma sukulu hi lémle. Kinda yada, Nkena sukulu a hem hisésé.
Kikii Nkena Sukulu a ñhem isésé, mbog i mom nwee. Malét muda,
Isaa Mbok Likôô, a telep i nwemel u ndap yé sukulu. A bôdôl sébél môl ma baudu bé, i nleege bo. Kikii nsébla u baudu u mal, Isaa a jôpna bonge bé ndap yé sukulu ni bagwal bap.
Kikii hiki mange a nyén, bagwal ba bag ba téé, malét a kal bobasôna malo malam. Mbus, a tambla jôl jéé. A kal ki bo le, jôl li sukulu le : “Mahol Ma Loñ”; a yighe kal bo le ndegi yap i nsébla le : Tetee.
A tamla jôl jé : Isaa Mbog Likôô. Mbus a kal bagwal le : “ Kikii mange a mbôdôl nigil liké, hala nyen nson u ndegi Tetee u yé. Ndegi i ba nteg bonge yigil i bonge ndég ni ndég, mbeñel ni mbeñel hana bibôdlene. Mbus a ke ni bisu i toñle lelaa sukulu yap i ga tagbe nwii unu.
A yih bo le, yigil i nkén hop, i yéne
Ndig hana i sukulu. Nkén hop nunu a nlama béé pôda i mambai ma bon bap, ndi téntén ni bonge.
A bat bo le, ba kee ni bisu i pôdôh bon bap mahop map ma ligwéé.
Mut a nlama ndig pôdôh mange ni hop a nyi longe longe, hala we, hop u bagwal ba bi gwééna ba mpot, hala wee, hop wap u ligwéé. Jon a mbad bo le, ba pôdhag ndig bon bap hop wap unu lee : Basaa, Hop u Basôgôl-Sôgôl bap, inyu ngandag i pôla yap.
Kikii Isaa Mbog Likôô, a nyégle ni baudu ba ndap yé sukulu, a niiga bo le, ibale mut a njôp ndap yap sukulu, ba telep i yéga nye. Ba kal nye “Malo Malam.” Ngéda mut a nkahal ki pam, ba telep ki, ba kal nye : “Ô’ôôô.”
Malét a ke ni bisu i niiga bo lee, ibale mange a nsômbôl yoñ hop, a nlama téé woo i ngii. Ibale mange a gwéé ngôñ i ke i luk, a kal nye.
Mange a sôg bañ sukulu. Mange ni mange a ga sôk i sukulu, a ga jôp ha béé i ndap yé sukulu yokel.
Ibale malét a njôp i ndap sukulu, a yibi nwemel. Mange a njôp ha béé. Nye bo le ni noge? Baudu : Éôôôô.
Mbus biyihne ni biniigana bini, malét a niiga bo hiémbi : "Njéé ni maton, mpeg ni bileñ, noongana njéé a nléléh me mep Ôya Ôya Ôya"
Kii malét a nkal le sukulu i mal inyu hini hilo hi len, bonge ba unup, ba nog béé lelaa ba nlo i sukulu hilo hibisu, ndi ba bana bé to ndég yigil i añ, matila ni hop.
Isaa Mbog Likôô, malét wap, a kal bo lee : «Sukulu i yé maje ma Njoi hinuni, ndég ni ndég, di u yig nuu. Mbus ngéda nyen ni ga ntehe ni nôgda le ni yé ni niglag. » Jon ni pagda bañ. Ngéda matila i ga pam. I nyégi yaga, i yé yaga bebee. Ndi Sukulu i yé ngwee u kul. Hoo kikii hiséé, u nleg kep. Ha, Sukulu i kahal kônha béé woñi, ibôdôl lédél béé.
I len ini, ni nigil hiémbi, ni ntehe balét, ni tehe baundu bape, bikiha bi nan bi sukulu i bôdôl hilo hini len, ni ntehe ni yi ki mandap ma bisukulu, ni jôp mu i yigil, ni tehe libam li sukulu, homa malét a mba a tilna, ni tehe pem, bikaat, hépté, mawindi, bisaô, tendle minlôñ, mbégdé, homa makwasi, ni mandap ma balét. Gwom bini
Gwon bi sukulu ni bigwélél gwéé bihogi.
Sukulu i yé homa nu bôt ba hôlhene baboña ni yi ni ngim biniigana. Sukulu i nhôlôh noga, ndi ha pék béé téntén. Sukulu i yé i mban ni ndéñbe. Jon i yéne ngwéé u kul.
O Mbee a nhuu bañ i mbai yéé, a ke ngwéé yag Sôgôl ni Madjô méé, i añle bo, kii a ntehe ni nog. A kal ki bo le, yom i yé longe, malét wéé a yé longe i mange muda, a yé ki yag ilam ni liyômba. Malét a mpot hop u di mpot hana i ndap yés. A ti bés kila i pot hop u di nigil i sukulu mambai més. Ibale yag i mandap més di mpot ndig iwañan hop, ki d’a sôk, di hôya Hop u Basôgô-Sôgôl. Sôgôl wé nye nye le : « A Lal wem, u gwé longe ni banga banga malét. W’a kal nye yaani le, "Sôgôl bo Madjô ba gwé ngôñ i boma we". » Malét a niiga béé le : « U nwah bañ nkén hop le a loo a binbe hop woñ, to minkwel nwoñ nwomisôna ipôla bôt boñ ni we, ngim niñ yoñ yosôna. Ngi hala béé, u yilha wemede Nkol u u yi bé le a yé nkol u wañan hop ni libag jé. W’a yila Nkol u u mba u hoñol le, u yé u bag ngwéléh, ndi ki “Ngwo i bi tagbana ngôi behee”. » Sôgôl wé nye nye le :"Kinjee longe biniigna a ‘Lal wem ! Ndutu ki, a ‘Lal wem, ibale u tééda ngii Malét
woñ a yiblene béé kel ini len. Tééda i suñ jam ini malét woñ a nkal bé. Jam lini, li yé Gwét bi mut a ngwéh béé sima, ndi to i ti jôl!"
O Mbee nye Sôgôl wé le :"A Sôgôl, hala a nkobla lelaa ?"
Sôgôl wé nye nye le : « We tééda ndigi hala. Ngéda m’a ba ha béé, kel yada, u ga nog, ndi w’a waa béé bigda Malét woñ nunu. Me nyig bé me le muda a nla bana ngui mahoñol kikii mutnlôm ikuni. » Sôgôl O Mbee a kal nwaa le : « Boña mange a yé kikii hitjo, me nyi le nlal wés a’ hôya béé i mam mana di mpot ni nye i buga jôp ini. Inyule i len ini, hop u, yaani a’ yila Nwaa nye nye le : "Basôgôl ni Bata’ata ba nôgôl njômbi yés. Ba sayap bipôdôl bini, bi yila Lilagle inyu Mbog yés ni disi dipe di di yé nséblaga yag jo, i jo i sañ ini "
Isaa Mbog Likôô, nye a nwah mbôo, a bel li lañ. Nye béé ki nyen a’ nuguh mbôô ini tole lilañ lini. A nyi ndik le, nson wé u ta béé le a nol libag li bonge ba a niiga. Sukulu i ta ndik béé yigil yotama, ndi i yé homa nu ba ntek libag li mut binam, i bana bijôl bisañ. Sukulu i yé ki homa nu ba nti bonge ngôô i manyuñ ma libéé ma niñ ma mam ma Mbok yap, kikii bo Hop kété ngandag mam ipe i, i hôlôh, i yidih yi ni ngôô i biyimbne bi li gwélél matiñ mahop ni ma Mbok bôt.
Isaa Mbog Likôô a nyi le, nkoñ isi u yé kikii ee, hi hinuni hi nlama oñ i jéé jumbul li li kôli ni niñ yé. Hinuni hi oñ béé jumbul inyu hipe, hi oñ ndig inyu yéé ni bon béé. Ndi dinuni dipe di béna binbe imañan mumbul. Inyule niñ i yé sañ, ni ngui ñem i boñ mam ma ma yé longe inyu bôt boñ. Hi mut a njo ndig sañ inyu yé nyemede. “Bon ba ñee béé nyañ wap le, a Ni bés ôôô. Ndik a Ini yem me ni we ôôô ».
Jon Loñ ni loñ, to Litén ni litén li li ngwélél hop umpe i niiga bon bé mam ma niñ, li héya bo libag jap ligwéléh, ni li tjél niiga bo i jo sañ inyu Loñ yap, Loñ i Basôgô-Sôgôl bap, i i bi tééba le, hi hiai hi tégbaha ipe Mbok y é . Jon bôdôl
yaga pôdôh mbôda hop woñ, i kel a mpam libum li nyañ, i ba béé waa, ngi ngele. Inyule, u nsal béé len, w’a bumbul béé yaani. Iyom mut a nsal, yo ki yon a mbéna bumbul.
Tééda le, sukulu ni sukulu, i yé ndig sañ i ndimsi. Njee ni a ga bamblene we yo ?